การพัฒนาท้องถิ่นของเทศบาลตำบลเกาะพะงัน  เป็นการสร้างความเข้มแข็งของชุมชนในการร่วมคิด ร่วมแก้ไขปัญหา ร่วมสร้าง ร่วมจัดทำ ส่งเสริมความเข้มแข็งของชุมชนในเขตพื้นที่ของเทศบาลตำบลเกาะพะงัน  ให้มีส่วนร่วมในการพัฒนาท้องถิ่นในทุกด้าน การพัฒนาเทศบาล   จะสมบูรณ์ได้จำเป็นต้องอาศัยความร่วมมือของชุมชนในพื้นที่ให้เกิดความตระหนัก ร่วมกันแก้ไขปัญหา และความเข้าใจในแนวทางการแก้ไขปัญหาร่วมกันอย่างจริงจัง เทศบาลตำบลเกาะพะงัน  ยังได้เน้นให้คนเป็นศูนย์กลางของการพัฒนาในทุกกลุ่มทุกวัยของประชากร นอกจากนั้นยังได้เน้นการส่งเสริมและสนับสนุนให้การศึกษาเด็กก่อนวัยเรียน และพัฒนาเยาวชนให้พร้อมที่จะเป็นบุคลากรที่มีคุณภาพ โดยยึดกรอบแนวทางในการจัดระเบียบการศึกษา ส่วนด้านพัฒนาอาชีพนั้นจะเน้นพัฒนาเศรษฐกิจชุมชนพึ่งตนเองในท้องถิ่นและยังให้จัดตั้งเศรษฐกิจแบบพอเพียงโดยส่วนรวม

                        การวิเคราะห์ภารกิจ อำนาจหน้าที่ของเทศบาลตามพระราชบัญญัติเทศบาล           พ.ศ.2496   (แก้ไขเพิ่มเติม)     และพระราชบัญญัติกำหนดแผนและขั้นตอนการกระจายอำนาจให้แก่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น      พ.ศ.2542   และตามกฎหมายอื่นของเทศบาล     โดยใช้เทคนิค Swot เข้ามาช่วย ทั้งนี้เพื่อให้ทราบว่าเทศบาลมีอำนาจหน้าที่ที่จะเข้าไปแก้ไขปัญหาในเขตพื้นที่ให้ตรงกับความต้องการของประชาชนได้อย่างไร โดยวิเคราะห์จุดแข็ง – จุดอ่อน – โอกาส – ภัยคุกคามหรืออุปสรรคในการดำเนินการตามภารกิจตามหลัก Swot เทศบาลตำบลเกาะพะงัน  กำหนดวิธีการดำเนินการตามภารกิจให้สอดคล้องกับแผนพัฒนาท้องถิ่น ทั้งนี้การวิเคราะห์ภารกิจนั้นได้กำหนดภารกิจของเทศบาล  เป็น 7 ด้าน ซึ่งภารกิจดังกล่าวกำหนดอยู่ในพระราชบัญญัติเทศบาล พ.ศ.2496  และพระราชบัญญัติกำหนดแผนและขั้นตอนการกระจายอำนาจให้แก่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น พ.ศ.2542    ดังนี้

                        5.1 ด้านโครงสร้างพื้นฐาน มีภารกิจที่เกี่ยวข้อง ดังนี้

                                    (1) การจัดให้มีและบำรุงรักษาทางบก ทางน้ำ และทางระบายน้ำ( มาตรา16 (2)  มาตรา 50(2) และมาตรา 51 (8) )

                                    (2) การสาธารณูปโภคและการก่อสร้างอื่นๆ ( มาตรา 16 (4) )

                                    (3) การสาธารณูปการ ( มาตรา 16 (5) )

                                    (4) การควบคุมอาคาร ( มาตรา 16 (28) )

                                    (5) การจัดให้มีและควบคุมตลาดท่าเทียบเรือท่าข้ามและที่จอดเรือ(มาตรา 16)

                                    (6) การขนส่งและการวิศวกรรมจราจร ( มาตรา 16 (26) )

                                    (7) การจัดให้มีน้ำสะอาดหรือการประปา ( มาตรา 51 (1) )

                                    (8) ให้มีและบำรุงการไฟฟ้าหรือแสงสว่างโดยวิธีการอื่น ( มาตรา 51 (7) )

                        5.2 ด้านส่งเสริมคุณภาพชีวิต มีภารกิจที่เกี่ยวข้องดังนี้

                                    (1) การป้องกันและระงับโรคติดต่อ ( มาตรา 50 (4) )

                                    (2) การให้ราษฎรได้รับการศึกษาอบรม ( มาตรา 50 (6) )

                                    (3) การพัฒนาสตรี เด็กเยาวชน ผู้สูงอายุและผู้พิการ ( มาตรา 50 (7) )

                                    (4) การสังคมสงเคราะห์ และการพัฒนาคุณภาพชีวิตเด็ก สตรี คนชราคนพิการและผู้ด้อยโอกาส ( มาตรา 16 (10) และมาตรา 50 (6) )

                                    (5) การจัดการศึกษา ( มาตรา 16 (6) และมาตรา 50(6) )

                                    (6) การส่งเสริมกีฬา ( มาตรา 16 (14)

                                    (7) การสาธารณสุข การอนามัยครอบครัว และการรักษาพยาบาล(มาตรา 16)

                                    (8) ให้มีโรงฆ่าสัตว์และควบคุมการฆ่าสัตว์ ( มาตรา 51 (2)  และมาตรา 16 (23) )

                        5.3 ด้านการจัดระเบียบชุมชน สังคม และการรักษาความสงบเรียบร้อย มีภารกิจที่เกี่ยวข้องดังนี้

                                    (1) การรักษาความสงบเรียบร้อยของประชาชน ( มาตรา 50 (1) )

                                    (2) การรักษาความปลอดภัย ความเป็นระเบียบเรียบร้อย และการอนามัยโรงมหรสพและสาธารณสถานอื่นๆ  ( มาตรา 16 (23) )

                                    (3) การรักษาความสงบเรียบร้อย การส่งเสริมและสนับสนุนการป้องกันและรักษาความปลอดภัยในชีวิตและทรัพย์สิน ( มาตรา 16 (30) )

                                    (4) การปรับปรุงแหล่งชุมชนแออัดและการจัดการเกี่ยวกับที่อยู่อาศัย( มาตรา 16)(12) )

                                   (5) การจัดให้มีสุสานและควบคุมสุสานและฌาปนสถาน(มาตรา 51 (4) และมาตรา 16 (20) )

                                    (6) การรักษาความสะอาดของถนนหรือทางเดิน ฯลฯ ( มาตรา 50 (3) และมาตรา 16 (17) )

                                    (7) การป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย ( มาตรา 16 (29)   และมาตรา 50 (5)

                                    (8) การผังเมือง ( มาตรา 16 (25) )

                        5.4 ด้านการวางแผนการส่งเสริมการลงทุน พาณิชยกรรมและการท่องเที่ยวมีภารกิจที่เกี่ยวข้องดังนี้

                                    (1) การให้มีตลาด ท่าเทียบเรือ ท่าข้าม และที่จอดรถ ( มาตรา 51 (3)และมาตรา 16 (3) )

                                    (2) การบำรุงส่งเสริมการทำมาหากินของราษฎร  ( มาตรา 51 (5) )

                                    (3) การส่งเสริม การฝึก และประกอบอาชีพ ( มาตรา 16 (6) )

                                    (4) การพาณิชย์ และการส่งเสริมการลงทุน ( มาตรา 16 (7) )

                                    (5) การส่งเสริมการท่องเที่ยว (มาตรา 16 (8) )

                        5.5 ด้านการบริหารจัดการและอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม มีภารกิจที่เกี่ยวข้องดังนี้

                                    (1) การจัดการการบำรุงรักษาและการใช้ประโยชน์จากป่าไม้ที่ดินทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ( มาตรา 16 (24) )

                                    (2) การดูแลรักษาที่สาธารณะ  ( มาตรา 16 (27) )

                                    (3) การกำจัดมูลฝอย สิ่งปฎิกูลและน้ำเสีย ( มาตรา 16 (18) )

                                    (4) การจัดให้มีและบำรุงรักษาสถานที่พักผ่อนหย่อนใจ ( มาตรา 16 (13) )

                        5.6 ด้านการศาสนา ศิลปวัฒนธรรม จารีตประเพณี และภูมิปัญญาท้องถิ่น มีภารกิจที่เกี่ยวข้องดังนี้

                                    (1)  การบำรุงรักษาศิลปะ จารีตประเพณี ภูมิปัญญาท้องถิ่นและวัฒนธรรมอันดีของท้องถิ่น   ( มาตรา 50 (8) และมาตรา 16 (11) )

                        5.7 ด้านการบริหารจัดการและการสนับสนุนการปฏิบัติภารกิจของส่วนราชการและองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น  มีภารกิจที่เกี่ยวข้องดังนี้

                                    (1)  การส่งเสริมประชาธิปไตยความเสมอภาคและสิทธิเสรีภาพของประชาชน(มาตรา16(15))

                                    (2) ส่งเสริมการมีส่วนร่วมของราษฎรในการพัฒนาท้องถิ่น (มาตรา51 (5) )

                                    (3) หน้าที่อื่นตามที่กฎหมายบัญญัติให้เป็นหน้าที่ของเทศบาล ( มาตรา 50 (4) และมาตรา 16 (31) )